Τα Φάρασα της Καππαδοκίας

Φάρασα

Πρωτοπρεσβύτερος
Θεόδωρος Θεοδωρίδης

Θεόδωρος Θεοδωρίδης, Τοπωνύμια και Λαογραφικά των Φαράσων

           Ως Φάρασα, ο Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Θεοδωρίδης κ.α, ο ίδιος, γνωστός λαογράφος, ερευνητής και συνεργάτης του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, ορίζει ένα σύνολο χωριών με κεφαλοχώρι τον Βαρασό και τα ελληνόφωνα χωριά, Αφσάρι, Κίσκα, Τσουχούρι, Σατί και Φκόσι. Τα χωριά αυτά μέχρι και την περίοδο της ανταλλαγής, διατηρούσαν την ελληνική διάλεκτο που σήμερα ονομάζουμε Φαρασιώτικη. Σε αυτή την ομάδα χωριών σύμφωνα με τον σπουδαίο Φαρασιώτη ερευνητή κ. Ιορδάνη Παπαδόπουλο, ανήκουν επιπλέον άλλοι 4 οικισμοί, το Ταστσί, ο Χοστσάς, το Μπέσκαρντας και η Κουρούμζα, χωριά στα οποία επικράτησε είτε η Τουρκική γλώσσα, είτε η διγλωσσία. Οι κάτοικοι όλων των χωριών αυτών, είχαν συγγενικούς δεσμούς μεταξύ τους. Αξίζει να σημειωθεί πως στην περιφέρεια αυτή, υπήρχαν περισσότερα Ρωμέϊκα χωριά τα οποία είτε διαλύθηκαν σε παλαιότερες εποχές, είτε ο πληθυσμός τους αλλαξοπίστησε και αφομοιώθηκε σε δύσκολες περιόδους με τον υπόλοιπο τοπικό πληθυσμό της οθωμανικής αυτοκρατορίας. 

Σπηλίες έξω από το Τσουχούρι

        Σημαντικές κοντινές πόλεις-κέντρα των χωριών των Φαράσων, όπου γινόταν και οι αγοραπωλησίες, υπήρξαν η πόλη του Αγίου Κωνσταντίνου το σημερινό Ντεβελί, το Γιάχγιαλι και το Φέκε. Επίσης, η Καισάρεια ως Μητρόπολη και τα Άδανα όπου η μετάβαση ήταν και η πιο δύσκολη λόγω της μεγάλης χιλιομετρικής απόστασης, γινόταν κυρίως για κρατικούς-υπηρεσιακούς σκοπούς αλλά και μεταναστευτικούς ( εργασία ). Μέχρι και το 1924 τα χωριά των Φαράσων διαχωρίζονταν ανάμεσα σε δύο Βιλαέτια, των Αδάνων ( Τσουχούρι, Σατί, Ταστσί, Μπεσκαρντάς, Κίσκα, Χοστσά, Αφσάρι, Κουρούμζα, Φκόσι) και της Άγκυρας ( Βαρασός ), όλα τα χωριά μαζί ανήκαν στην Μητρόπολη Καισαρείας.

Πρόσφυγες Φαρασιώτες
πριν την ανταλλαγή

       Μετά την συνθήκη της Λωζάνης και την ανταλλαγή των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών κατέγραψε στην χώρα μας 751 οικογένειες Φαρασιωτών και 3019 άτομα. Οι πρόσφυγες αυτοί διασκορπίστηκαν σε όλη την Ελλάδα με κύριο όγκο τα χωριά της Μακεδονίας, όπως για παράδειγμα στις πόλεις Κοζάνη και Γρεβενά όπου σήμερα υπάρχουν 7 χωριά με Φαρασιώτικο πληθυσμό ( Βαθύλακκος, Πετρανά, Ανθότοπος, Μυρσίνη, Βατόλακκος, Δοξαρά και Φελλί ). Άλλα σημαντικά κέντρα με Φαρασιώτικο πληθυσμό είναι η Αγροσυκιά Πέλλας, το Πλατύ Ημαθίας, τα χωριά της Δράμας, η Κόνιτσα και τέλος το Μοσχάτο Αττικής, εκεί όπου ιδρύθηκε και ο πρώτος Φαρασιώτικος Σύλλογος. 

Φαρασιώτικο έγγραφο στα Πετρανά Κοζάνης

                                                                                                                          Ανδρέας Κωνσταντινίδης